Yüzünüzün bir tarafında aniden gelen, elektrik çarpması benzeri şiddetli ağrılar mı yaşıyorsunuz? Basit bir dokunuşla ya da konuşurken bile tetiklenen bu ağrılar, yaşam kalitenizi ciddi şekilde düşürüyorsa trigeminal nevralji hastalığı ile karşı karşıya olabilirsiniz. Neyse ki günümüzde bu rahatsızlık, doğru tanı ve etkili tedavi yöntemleriyle büyük ölçüde kontrol altına alınabiliyor.
Trigeminal Nevralji Nedir?
Trigeminal nevralji, yüzün duyusunu sağlayan trigeminal sinirin çeşitli nedenlerle tahriş olması veya baskı altında kalması sonucu gelişen bir nöropatik ağrı sendromudur. Genellikle yüzün tek tarafında, ani başlayan, keskin ve çok şiddetli ağrılarla karakterizedir.
Bu rahatsızlık, “intihar hastalığı” olarak da bilinir çünkü ağrılar o denli şiddetlidir ki hastalar yaşam kalitelerini ciddi anlamda kaybeder.
Belirtileri Nelerdir?
- Yüzün bir tarafında, birkaç saniye süren bıçak saplanır gibi ya da elektrik çarpması tarzında ağrılar
- Dokunma, konuşma, yutkunma, traş olma, diş fırçalama gibi durumlarla ağrının tetiklenmesi
- Ağrı atakları arasında ağrısız dönemler (hastalık ilerledikçe bu süreler kısalabilir)
- Krizlerin zamanla daha sık ve daha uzun sürmesi
Bu ağrılar genellikle yüzün alt kısmında (çene ve dudak bölgesi) yoğunlaşır, ancak göz çevresi de etkilenebilir.
Trigeminal Nevralji Neden Olur?
- En yaygın neden, trigeminal sinire bası yapan bir damarın olmasıdır (vasküler kompresyon).
- Multipl skleroz (MS) gibi nörolojik hastalıklar
- Tümörler veya kistler
- Geçirilmiş beyin cerrahisi, yüz travması veya enfeksiyonlar
- Bazı durumlarda ise nedeni saptanamayabilir (idiopatik)
Tanı Nasıl Konulur?
Trigeminal nevralji, öncelikle hastanın ayrıntılı hikayesiyle tanınır. Tanıyı desteklemek ve altta yatan nedenleri belirlemek için:
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG): Sinire bası yapan damar veya tümör var mı diye kontrol edilir.
- Nörolojik muayene: Yüz refleksleri ve duyu kontrol edilir.
Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
1. İlaç Tedavisi
İlk basamak tedavidir. Karbamazepin, gabapentin gibi antiepileptik ilaçlar kullanılır. Ancak zamanla etkisiz hale gelebilir veya yan etkiler oluşabilir.
2. Mikrovasküler Dekompresyon (MVD)
Cerrahi bir yöntemdir. Trigeminal sinire baskı yapan damar, mikroskobik cerrahi ile sinirden ayrılır. Sinir ile damar arasına yastıkçık (teflon ped) konur.
- Avantajı: Ağrının nedeni ortadan kaldırılır, sinir korunur.
- Başarı oranı yüksektir ve uzun süreli çözüm sunar.
3. Radyocerrahi (Gamma Knife)
Kesme işlemi olmadan, sinire odaklanmış radyasyon gönderilir. Cerrahiye uygun olmayan veya istemeyen hastalarda tercih edilir.
- Avantajı: Ağrısız, yatışsız ve düşük riskli bir yöntemdir.
4. Radyofrekans Ablasyon
Sinire lokal anestezi altında ısı uygulanarak ağrıyı taşıyan lifler tahrip edilir.
- Avantajı: Hızlı sonuç verir.
- Dezavantajı: Yüzde hissizlik gelişebilir.
Ağrısız Bir Hayat Mümkün
Trigeminal nevralji, hayatı zorlaştıran ancak doğru yaklaşımla büyük oranda kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. İlaçların yeterli gelmediği, atakların arttığı durumlarda cerrahi seçenekler mutlaka değerlendirilmelidir.
Ne Zaman Uzmana Başvurmalı?
- Yüzünüzde aniden başlayan, şiddetli ve kısa süreli ağrılar yaşıyorsanız
- Ağrılar günlük yaşamınızı etkiliyorsa
- İlaçlara rağmen şikayetleriniz devam ediyorsa